Zgodnie z wymaganiami bezpieczeństwa i higieny pracy oraz regulacjami prawnymi, jakie obowiązują w naszym kraju – osoby, które pracują na stanowiskach z wykorzystaniem monitorów ekranowych, są objęte opieką profilaktyczną. Zasady higieny pracy z komputerem obejmują m.in. odpowiednią organizację miejsca i stanowiska pracy, prawidłowe oświetlenie, warunki mikroklimatyczne oraz postępowanie dietetyczne. (1,2,4)
Opieka profilaktyczna i ergonomia pracy
Jeśli czas pracy przy komputerze jest dłuższy niż 4 godziny, wymagane są okresowe badania przeprowadzane przez lekarza z odpowiednimi uprawnieniami (zwykle specjalistę medycyny pracy). Z reguły konieczna jest także konsultacja okulistyczna. Do badań wstępnych należą m.in. ocena ostrości wzroku do dali i bliży, zdolności konwergencji (zbieżności oczu), przezierności ośrodków optycznych i stanu aparatu ochronnego oka (czyli brwi, powiek, rzęs i narządu łzowego). W ramach kontroli okresowych wykonuje się badania ostrości wzroku do dali i bliży, przezierności soczewek i stanu aparatu ochronnego oka. (3,4)
Można minimalizować negatywny wpływ monitora ekranowego na organizm. Według ogólnych zasad postępowania nie należy siedzieć tyłem do okna. Światło powinno być rozproszone równomiernie; odległość od monitora ekranowego musi wynosić min. 70 cm. W przeciwnym wypadku dochodzi do zaburzeń fizjologicznego mrugania samoistnego. Gdy łzy nie są efektywnie rozprowadzane na powierzchni oka, istnieje ryzyko jej wysuszenia. Niedobory wody na powierzchni oka mogą wynikać też z nadmiernego parowania filmu łzowego lub tzw. niedoborów wodnej składowej łez. Właściwe warunki mikroklimatyczne (wilgotność powietrza pow. 50 proc.; temp. zimą: 20-24 st. C, latem: 23-26 st. C) pomagają zapobiegać tym stanom. Gdyby doszło jednak przesuszenia powierzchni oka, zaleca się stosowanie kropli nawilżających, np. „sztucznych łez” (krótkotrwały efekt nawodnienia można uzyskać też przez przemywanie oczu solą fizjologiczną). (1,2,5,6)
Nie powinno się rezygnować z systematycznych przerw w pracy – co pół godziny należy przespacerować się, wykonać kilka ćwiczeń oczu, m.in. intensywnie mrugać i patrzeć w dal (np. na krajobraz za oknem). Nie wolno zapominać o regularnym wietrzeniu pomieszczeń, przeznaczonych do pracy (również w miesiącach zimowych). (1)
Więcej sposobów na redukcję dolegliwości długotrwałej pracy przy komputerze znajdziesz tutaj >>
Ochrona oczu: prawidłowa dieta
Również prawidłowe postępowanie dietetyczne może działać ochronnie na narząd wzroku. Warto zaznaczyć, że w krajach rozwiniętych zwyrodnienie plamki żółtej (AMD) należy do najpoważniejszych problemów okulistycznych, prowadzących do ubytków widzenia, całkowitej utraty widzenia centralnego, a nawet do ślepoty. Najważniejszym czynnikiem ryzyka AMD jest wiek, a więc czynnik niemodyfikowalny. Jednak w patogenezie tej choroby dużą rolę dogrywają też czynniki modyfikowalne, jak dieta. (7)
Postępowanie profilaktyczne polega na stosowaniu diety zróżnicowanej, bogatej w witaminy, mikroelementy i inne związki antyoksydacyjne, które wykazują działanie protekcyjne na siatkówkę. Należy codziennie spożywać produkty bogate w witaminy C i E, karotenoidy (w szczególności luteinę i zeaksantynę), cynk, selen, miedź oraz kwasy tłuszczowe omega-3, zwłaszcza dokozaheksaenowy (docosahexaenoic acid, DHA) i eikozapentaenowy (eicosapentaenoic acid, EPA). (7,8)
Przeciętna dieta często nie dostarcza niezbędnych substancji w stopniu wystarczającym – w takich przypadkach rozważa się suplementację, np. przyjmowanie Lutezanu, który zawiera wyciągi roślinne (z substancjami biologicznie czynnymi), karetonoidy (m.in. luteinę i zeaksantynę) i szereg innych związków przeciwutleniających (jak witamina C, witamina E, cynk, selen i miedź). (9)
1. Krawczyk K. Jak dbać o wzrok? http://okulistyka.mp.pl/zdroweoczy/151481,jak-dbac-o-wzrok Data dostępu: 29.05.2017
2. Pas-Wyroślak A., Wągrowska-Koski E., Jurowski P. Ocena wpływu pracy wzrokowej z monitorami ekranowymi na temperaturę powierzchni oka i ciśnienie wewnątrzgałkowe. Medycyna Pracy. 2010;61(6):625-633
3. Romankow J. Wyniki badań profilaktycznych pracowników biurowych – ograniczenia negatywnych skutków pracy operatorów monitorów ekranowych w okresie ostatnich 20 lat.
Hygeia Public Health. 2015;50(1):215-218
4. Stopyra W. Praca przy monitorach. http://okulistyka.mp.pl/innezagadnienia/85304,praca-przy-monitorach. Data dostępu: 29.05.2017
5. Kotowski R. K. Ergonomia i zasady bezpiecznej pracy z komputerem. https://pja.mykhi.org/1sem/UKO/laborki/LAB1/Lab1%20BHP.pdf Data dostępu: 29.05.2017
6. Ambroziak A. M. Zaburzenia powierzchni oka – jak indywidualizować leczenie? Okulistyka po Dyplomie. 2013;3(5):12-26
7. Pogrzebielski A. Czy dieta ma wpływ na wzrok? http://dieta.mp.pl/lista/83193,czy-dieta-ma-wplyw-na-wzrok Data dostępu: 29.05.2017
8. Stankiewicz A. Zwyrodnienie plamki związane z wiekiem (AMD). Epidemia ślepoty XXI wieku. http://www.mp.pl/medycynarodzinna/artykuly/119413,nowy-artykul Data dostępu: 29.05.2017
9. Lutezan (preparat złożony) – kapsułki. https://bazalekow.mp.pl/lek/89155,Lutezan-kapsulki Data dostępu: 29.05.2017
